"Cây tỷ đô - bài toán lớp 5?" (phần 1)

Suy nghĩ nhiều về việc có nên viết bài này vào group này hay không? Và rồi, cũng quyết định viết, viết để gửi thông điệp đến những ai hoặc người thân/quen đã - đang - sắp trồng cây này thêm một góc nhìn thực tế đang xảy ra.
Còn việc phê duyệt bài hay không thì tùy vào ban quản trị của group.
A. Tại sao cá nhân đặt vấn đề: " Cây tỷ đô - Bài toán lớp 5?"
Sự hùng hồn tính toán, diện tích phù hợp trồng mắc ca toàn VN: 200.000 ha.
+ Sản lượng bình quân: 3 tấn/ha. Giá thành: 4000-5000usd/tons/năm. Tức VN sẽ có kim ngạch xuất khẩu mắc ca: 2.4 tỷ USD/năm.
3 năm trở lại đây, truyền thông VN nói đến cây mắc ca (macadamia) rất nhiều, đua nhau đưa tin vào "sự đổi đời" nhờ cây mắc ca, nói nhiều về năng suất trồng tại VN cao hơn Úc, nói về giá thành, nói về nhu cầu toàn thế giới, nói về cung rất ít so với cầu, nói về diện tích ở VN phù hợp với mắc ca, nói về cây cứu cánh nền nông nghiệp VN, nói về THỦ PHỦ MẮC CA VIỆT NAM,....luôn mang theo một tư tưởng ĐỨNG ĐẦU.
SỰ THẬT.....
1. Đúng là mắc ca dễ ăn, thơm ngon.
2. Có thật sự hiệu quả kinh tế như truyền thông? 
+ Úc là một đất nước có diện tích rộng, rất phù hợp phát triển nông nghiệp thâm canh, đồn điền, cánh đồng lớn, cơ giới hóa trong canh tác. Ngoài ra, họ quy hoạch nông nghiệp tốt, vì thế, họ đã phát triển mắc ca hiệu quả. Nhưng tại sao ÚC lại thúc đẩy VN trồng cây Mắc Ca? (Sẽ chia sẻ ở phần 2, nếu bài viết hữu ích với group)
+ Việt Nam, đã được quy hoạch vùng Tây Nguyên làm vùng mắc ca trọng điểm, lấy tỉnh Lâm Đồng làm trọng tâm. Hiện tại, vừa công bố quy hoạch phát triển 10.000 ha mắc ca tại Việt Nam. ( trước đây, mỗi một DN đình đám tuyên bố tự phát triển 20.000 ha)
+ Tây Nguyên, được biết như là thủ phủ Cà Phê của VN, cũng như là nước xuất khẩu cà phê nặng ký của thế giới, và cũng được đánh giá là vùng trồng được cà phê ngon nhất thế giới, năng suất cao....NHƯNG VN vẫn chỉ là nước xuất khẩu nguyên liệu thô, một lĩnh vực chỉ mang lại lợi thế trước mắt, nhưng về lâu dài, ngóc mãi không ngẩn mặt theo kịp DN chế biến sản phẩm giá trị gia tăng, mà còn tàn phá tài nguyên thiên nhiên, nguồn nước, mất cân bằng hệ sinh thái động thực vật rừng.
+ Hiệu quả của mắc ca như thế nào so với cây công nghiệp, cây nông nghiệp hiện tại của Tây Nguyên?
* Mắc Ca, với doanh thu 200-300 triệu/ha/năm trồng chuyên canh cho tuổi đời 7-9 năm tuổi, so với hồ tiêu, cây bơ, cây sầu riêng, chanh dây, chuối,....MẮC CA chả là cái đinh gì. Hiện tại, nhà vườn Tây Nguyên đang mang lại nguồn doanh thu 450-600 triệu/ha/năm cho các cây trên là bình thường. 
+ Trở lại với mắc ca, những cá nhân, tập thể "YÊU - NỮ HOÀNG", thầm nhắn nhủ với nhau: Hy vọng cây Mắc Ca không đi vào vết xe đổ của cà phê. Nhưng rồi, càng đi càng thấy vết lằn xe của cà phê hiển hiện trước mắt. Chúng tôi nhận ra rằng, tỉ lệ hao phí của mắc ca VN thật kinh khủng, may mắn thì thu hồi được 50%-60%, không may mắn thì thu hồi được 30-40%, có khi trắng tay, không thu hồi được gì.
* Tại sao như vậy?
Chắc ai cũng từng nghe câu chuyện tại sao Việt Nam xuất khẩu gạo số 1 thế giới nhưng nông dân không sống được với nghề lúa?
Chắc ai cũng nghe, cà phê Việt Nam ngon, xuất khẩu trong tóp thế giới....nhưng giá thành luôn thấp.
VN quá chú trọng SẢN LƯỢNG, quên đi CHẤT LƯỢNG.
Và mắc ca hiện nay cũng thế.
* Loại cây khó tính như mắc ca, mà nhà vườn thu hoạch không khát gì cà phê, trồng thì phó mặt cho trời, nhà vườn chọn cây mắc ca thay thế cho cà phê chỉ vì 2 được thổi vào truyền thông: CÂY TỶ ĐÔ và CÂY cho người LƯỜI BIẾNG.
=> Vết xe đổ của ca phê đang hiện dần ra với Mắc Ca.
3. Truyền thông mắc ca và vườn ươm mắc ca?
Với sự hùng hồn đề xuất quy hoạch 200.000 ha mắc ca, những vườn ươm cây giống công nghiệp, cây ăn trái Tây Nguyên, các vườn ươm mắc ca mới nổi, với mong muốn ĐI TẮT ĐÓN ĐẦU, ĐỔI ĐỜI, đã hừng hực xuất hiện trên thị trường, nhà vườn thi nhau chặt phá rừng trồng mắc ca trong hơn 3 năm qua. Và giờ, họ phải lo lắng từng ngày, từng giờ với cây giống, năng suất của mắc ca đã trồng.
Đầu năm 2016, Bộ nông nghiệp công bố quy hoạch 10.000 ha mắc ca trồng xen, truyền thông lại hồ hởi nói về CÂY TỶ ĐÔ. Còn những con người đang bên cạnh vườn ươm, cây mắc ca đang trồng dấy lên nỗi lo lắng: 3-5 năm nữa, mắc ca có bị chặt như cây cao su hay không? Sao giờ thấy mắc ca có nhiều lo lắng thế.
Và sâu chuỗi lại rất nhiều vấn đề trong nông nghiệp Việt Nam mới thấy rằng, VN mải mê đi tìm cái mới, trong khi lợi thế cạnh tranh đang có không chịu tận dụng:
Tại sao không sản xuất gạo, cà phê thật chất lượng bán giá cao, chế biến sản phẩm có giá trị gia tăng?
Tại sao lại luôn chạy theo cái mới, trong khi có thể làm tốt hơn cái hiện có, mang lại hiệu quả kinh tế không kém gì cái mới?
Tại sao Nhật bản muốn đầu tư 5000ha nho tại Ninh Thuận, trong khi VN đang chán chê cây nho, diện tích luôn bị thu hẹp, hiện còn khoảng 1500ha?
Một chút đôi điều muốn nhắn gửi đến những thành viên quan tâm tới Mắc Ca cũng như nông nghiệp VN.
Rất muốn sẻ chia nhiều hơn về hiểu biết của Mắc Ca Việt Nam. Sẻ chia này, không phải là một kỹ năng quản trị hay bài học khởi nghiệp thành công mà chỉ là những góc nhìn thực tế của cộng đồng "YÊU NỮ HOÀNG Mắc Ca" cùng với những trãi nghiệm thực tế, nước mắt có, nụ cười có, mất mát có.